Luilak

Inhoud

1. Lawaai maken
2. Politie

Luilak, beddezak.
Staat om negen uren op.
Negen uren, hallef tien,
heb je die luilak al gezien?

1. Lawaai maken

Luilak wordt gevierd op de zaterdag voor Pinksteren. Op Luilak worden langslapers gestraft. Lawaai makende jongeren rijden op knallende brommers voor dag en dauw door de straten om iedereen te wekken. Ook wordt er kattenkwaad uitgehaald. Een bekend grapje is het insmeren van de ruiten met zeep, boter of eieren, zodat de ‘langslaper’ zijn ramen moet wassen.

Vanaf de 16e eeuw is Luilak altijd een feest geweest, dat weinig gewaardeerd werd door de autoriteiten en de kerk. Zowel christenen als joden distantieerden zich ervan en schoven elkaar de oorsprong van deze ruwe traditie in de schoenen.

2. Politie

Jan ter Gouw schreef in zijn boek De Volksvermaken dat het in de 16e en 17e eeuw een feest was voor ‘halfwassen’ jongens en volwassen mannen. Ze trokken op met vendels en stokken en vochten op de bruggen en pleinen. Ook toen probeerde men de scherpe kantjes weg te slijpen door de uitwassen van het feest te verbieden. Op 14 mei 1660 werd vanwege ‘verscheyde ongeregeltheden’, zoals ‘singen en schreuwen langs de straten’ maar vooral vanwege het rondstrooien van ‘biesen en andere vuijligheyt op stoepen ende straten bij nachte’ het Luilak vieren verboden. Maar mensen bleven het vieren.

Ook nu nog worden er vernielingen aangericht en rotzooi getrapt. Het kat en muisspel tussen politie en luilakkers is blijkbaar zo aantrekkelijk dat Luilak moeilijk uit te roeien lijkt.
 

Foto: Jongen maakt herrie met de blikken achter zijn fiets, Noord-Hollands Archief

Bron: Ineke Strouken, Dit vieren wij (2017)