Pasen

Inhoud

1. Verrijzenis van Christus
2. Paasdatum
3. Vruchtbaarheid
4. Eieren kleuren
5. Paasvuren

1. Verrijzenis van Christus

Pasen is het belangrijkste kerkelijke feest van het jaar, nog belangrijker dan kerstmis. Terwijl met kerstmis de geboorte van Christus wordt gevierd, wordt met Pasen zijn kruisdood en verrijzenis herdacht. Maar behalve een kerkelijk feest is Pasen ook belangrijk als lentefeest. De winter met zijn schaarste is voorbij, de zomer met zijn overvloed is in aantocht. Pasen is daarom een heugelijk feest, waar de overgang van het slechte naar het goede seizoen gevierd wordt.

Foto: Zo moet het graf van Jezus er ongeveer uit hebben gezien.

2. Paasdatum

De datum waarop Pasen gevierd wordt is elk jaar anders. Pasen valt op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente. Dat betekent dat de vroegste eerste paasdag valt op 22 maart en de laatste op 25 april. De reden daarvoor is niet geheel duidelijk, maar waarschijnlijk is dat ooit zo ingesteld om te voorkomen dat het christelijk paasfeest samenvalt met het joodse Pesach, waarbij de uittocht uit Egypte wordt herdacht.

3. Vruchtbaarheid

Met Pasen moest men klaar zijn voor de zomer. Net zoals de natuur weer begint te ontluiken na de winter, breekt ook voor de mensen een nieuwe periode aan. Pasen is het feest van de herwonnen vruchtbaarheid, het feest van het nieuwe begin na de winter. Dat verklaart ook waarom de eieren zo’n belangrijke plaats innemen in de gebruiken rondom Pasen. Eieren staan symbool voor het begin van nieuw leven. Bovendien geven ze kracht en dat hadden mensen na de winter hard nodig.

4. Eieren kleuren

Met Pasen was het eten heel belangrijk. Mensen keken erg uit naar het moment dat ze hun buik weer vol konden eten. Op de zaterdag voor Palmpasen kwam de slager met de paaskoe langs de deur en kon men vlees bestellen. Van het vlees werd een krachtige bouillon getrokken, want bouillon stond er om bekend dat het goed was om aan te sterken.

In de gezinnen werden gekleurde eieren verstopt in de tuin. Katholieke mensen vertelden hun kinderen dat de eieren met de klokken mee uit Rome kwamen. Op Stille Zaterdag werden de kerkklokken niet geluid en kinderen dachten dat ze naar Rome waren om eieren te halen. Op het einde van de negentiende eeuw komt de paashaas de eieren verstoppen. Het gebruik komt uit Duitsland, waar ze de paashaas al langer kenden. Wat hij met Pasen te maken heeft is onduidelijk, maar waarschijnlijk is de haas er bij betrokken omdat hij op schilderijen symbool staat voor vruchtbaarheid.

5. Paasvuren

Op eerste en tweede paasdag worden in een deel van Europa paasvuren aangestoken. Hiervoor wordt weken van tevoren hout verzameld en op een grote bult gelegd, die soms tientallen meters hoog is. Als het duister invalt, wordt het vuur aangestoken. De eerste bronnen over paasvuren in Nederland zijn uit de zeventiende eeuw. De meeste paasvuren worden aangestoken in Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland. In Espelo probeert men elk jaar om het hoogste paasvuur te bouwen.

Bron: Ineke Strouken, Dit vieren wij (2017)